geboren: 13-08-1955, de tynje

Leven en werk

Sietse de Vries is geboren in Tijnje. In zijn jeugd in dat dorp, waarvan  de bewoners grofweg verdeeld konden worden in gereformeerden en communisten, is de basis gelegd voor zijn latere visie op het mensdom en de wereld.

Hij is opgegroeid in een ‘rood’ nest, zijn vader was communist. Na de middelbare school verhuisde Sietse naar Groningen voor een studie aan de sociale academie. Tijdens zijn studie ontdekte hij de grote Russische auteurs zoals Dostojevski en Tsjechov, door hen leerde hij een wereld kennen die compleet anders was dan zijn eigen. Dat grote contrast boeide hem en het ïnspireerde hem om zelf ook te schrijven. Na zijn afstuderen kon hij als beginnend journalist aan het werk bij het Friestalige blad Frysk en Frij. Daar is hij vier jaar aan verbonden geweest. Na 1985 was hij journalist/redacteur op de culturele redactie van de Leeuwarder Courant. tegenwoordig werkt hij als freelancer.

Schrijver
Met de speurdersroman De boargemaster (1998) debuteerde Sietse de Vries als schrijver. Zijn eersteling is een vlot geschreven roman, zonder al te veel literaire pretenties. De beschrijving van de gesloten dorpsgemeenschap, waar een ruzie ontstaat om het 'recht van reed', is realistisch en herkenbaar en het verhaal heeft een verrassend plot. De karakters en ontwikkeling van de hoofdpersonen worden aannemelijk, maar niet al te diep gravend neergezet.

Nog geen jaar later kwam hij met De dea fan Nico Dekema, een tweede politieroman. Ook dat boek, vernuftig geconstrueerd en gekruid met humor en een vleugje erotiek, is geschreven in een vlot leesbare stijl. Jabik Veenbaas [1] zag een roman met een paar onwaarschijnlijkheden, maar ook 'frisse lectuur in een originele, licht satirische toonzetting en voldoende raffinement om de lezer een paar uur aangenaam te onderhouden'. Henk van der Veer [2] kon zich hier goed in vinden: '... een meeslepend en spannend verhaal, niet in alle opzichten even realistisch'.

Schrijft De Vries over het algemeen in het Fries, in 2000 verscheen er onder de titel De spelbepaler een Nederlandstalige detective van zijn hand. Het verhaal, dat gaat over de vraag waar het toeval eindigt en de samenspanning begint, speelt zich overigens wel af in een Fries milieu. Erg succesvol was het boek niet, dit in tegenstelling tot zijn volgende roman die weer in het Fries uitkwam. In een vraaggesprek met Aly Knol [3]gaf De Vries aan dat hij toch bij voorkeur in het Fries schrijft. Over het schrijven in het Nederlands zei hij: 'Je kunt maar beter wereldberoemd in Friesland zijn, dan een onbekende derderangs schrijver in Nederland'.

De wijze waarop de schrijver Sietse de Vries kijkt naar de hedendaagse maatschappij en de toekomst van de wereld komt tot uitdrukking in zijn romanpersonages, in zijn beide eerste romans al aanwezig komt in Kûgels foar Kant (2002) explicieter naar voren. Zijn romanpersonages uiten hun zorg over mens en milieu, filosoferen over de denkbeelden van de filosoof Kant, vandaar de titel, en discussiëren over politiek. Recensent Eric Hoekstra [4] noemde het taboe-doorbrekend dat een literator zich in zijn werk uitspreekt over zijn politieke voorkeur.

Met Homme en it geheim fan pake, begaf de schrijver zich weer op een ander pad, dat van kinderboekenschrijver. Dit boek verscheen in 2003 bij de Afûk. Daarna bleef het een poosje stil. Pas in 2009 kwam Sietse de Vries met Potstro Fongers, een verhaal over drie vijftigers die nog wat van het leven willen maken, de een met een handeltje in pillen die over de datum zijn en de andere twee in respectievelijk de horeca en het recherchewerk. Jaap Krol [5] las een boeiend boek, maar was kritisch op de gelaagdheid van de karakters: 'De Vries houdt de spanning tot de laatste bladzij vast, maar tegelijk krijgen de personages geen psychologische ontwikkeling of diepgang'.

In 2012 werd Sietse de Vries gevraagd om in het kader van De Maand van het Friese Boek het kadoboek te schrijven. Bak draait om een min of meer uitgebluste verslaggever die gaandeweg verandert in een crimineel. Met twee moorden op zijn geweten probeert hij zijn straf te ontlopen, wat hem nog lijkt te lukken ook. Het boekje werd niet alleen op papier, maar ook als e-boek uitgebracht. Daarnaast werd het verfilmd, met Joop Wittermans en Joke Tjalsma in de hoofdrollen. In drie afleveringen is de film op YouTube [6] te vinden.

Het vervolg op Bak verscheen in 2018 onder de titel Hierbak. Verslaggever Sjerp Bak wordt door criminelen gedwongen een opdracht op zich te nemen om te ontkomen aan hun wraak. Hij raakt verzeild in het vaarwater van gedeputeerde Kerst Sorgdrager, die van een bouwbedrijf gunsten aanneemt om in ruil daarvoor de verdubbeling van de weg Leeuwarden-Bolsward erdoor te drukken.

Bronnen voor dit artikel
[1] Jabik Veenbaas, LC 26-02-1999
[2] Henk van der Veer, Sneeker Nieuwsblad 17-01-2000
[3] Aly Knol, LC 30-08-2002 (fraachpetear)
[4] Eric Hoekstra, Hjir 22-02-2003
[5] Jaap Krol, FD 20-03-2010
[6] YouTube: Bak de film, diel 1, diel 2 en diel 3

Belangrijkste werk

Proza
1998: De boargemaster
1999: De dea fan Nico Dekema
2000: De spelbepaler (Nederlânsktalich)
2002: Kûgels foar Kant
2009: Potstro Fongers
2012: Bak (Kadoboek Moanne fan it Fryske Boek 2012)
2018: Hierbak
2022: Covidwiksel

Kinderboeken
2003: Homme en it geheim fan pake

Toneel
2009: De tredde helte (tragicomedie voor het STUFT)
2017: In de naam van de vader
2020: Galgen (voor Iepenloftspul Snakkerbuorren)
2022: De godlike komeedzje 2.0 (voor theatergroep Fier)
2022: Slappe Douwe (over Douwe Bijlsma)

Meer informatie
Jelle van der Meulen, Friese-literatuursite
Rianne Kramer, FD 09-09-2021 (bespreking van Galgen)
Elisabeth Post, LC 11-09-2021 (vraaggesprek over Galgen)
Froukje Reitsema, FD 01-07-2022 (bespreking van De godlike komeedzje 2.0)

©Tresoar, 23-11-2022

Foto auteur: Haye Bijlstra, Tresoar

 

Alfabetische lijst schrijvers