Geboren: 15-10-1962, Groningen
-
Boeken, AV materiaal, artikelen, handschriften, brieven, muziek
-
Digitale Bibliotheek Nederlandse Letteren
-
Gedichten
-
Beeldmateriaal
-
Biografy frysk
Leven en werk
Alpita (Aaltje Pietertje) de Jong werd in 1962 geboren in Groningen, de thuistaal was Fries. Toen ze zes jaar was, verhuisde het gezin naar Voorschoten.
Ze studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde en Algemene Literatuurwetenschap in Leiden en volgde daarna een aanvullend programma Italiaanse Taal– en Letterkunde. Vanaf 1998 schrijft Alpita de Jong over Fries literaire onderwerpen. In 2000 publiceerde ze een bloemlezing van negen italiaanse verhalen in het Fries, en in datzelfde jaar verscheen de grote historische prozabloemlezing Fries stamboek. 500 jaar proza uit Friesland, vertaald in het Nederlands.
In 2003 was Alpita de Jong lid van de adviescommissie voor de Gysbert Japicxpriis van dat jaar. Vanaf 2000 maakte ze deel uit van verschillende adviescommissies binnen het NLPVF en het Fonds voor de Letteren, sinds 01-01-2012 samen het Nederlands Letterenfonds, op het gebied van de Friese literatuur. Ze was werkzaam als docent Friese letterkunde en cultuurgeschiedenis aan de UvA en promoveerde daar in 2009 op een proefschrift over de Europese wetenschappelijke contacten van de negentiende-eeuwse Friese taalkundige en schrijver Joast Hiddes Halbertsma.
In 2018 publiceerde ze over hem een lijvige biografie. Monica Soeting [1] hierover: 'Uiteindelijk is Halbertsma de geschiedenis ingegaan als de grondlegger van de Friese literatuur en als Fries schrijver. Ten onrechte dus, meent De Jong: die kwalificatie doet geen recht aan zijn internationale oriëntatie, zijn veelzijdig schrijverschap en zijn inspirerende ideeën over eenheid in verscheidenheid. 'In Halbertsma kwam veel samen,' concludeert De Jong. Maar ze voegt daar meteen aan toe: 'Soms wat al te veel misschien.' Dat laatste geldt bepaald niet voor dit boek: hulde aan de biografe die Halbertsma in een intrigerende en vlot geschreven biografie aan een breed publiek voorstelt, en lof voor de uitgeverij die het aandurfde een zo dik en rijk vormgegeven boek te publiceren'. Gerben de Vries [2] zag waar het ging om de kwaliteit van deze biografie twee kanten: 'De kracht en de zwakte van de aanpak van De Jong liggen beide in de zeer gedetailleerde beschrijving van het leven van Joast Hiddes Halbertsma. Je wordt gewaar wat een actief mens in zijn of haar bestaan voor elkaar kan krijgen. Halbertsma was in staat veel ballen tegelijk in de lucht te houden. De zeer uitgebreide beschrijvingen van zijn buitenlandse visites aan lang niet altijd belangwekkende mensen hadden voor een groot deel weggelaten kunnen worden. Dat haalt de vaart weleens uit het boek.'
Dit boek werd in 2022 bekroond met de Dr. Joast Halbertsmapriis [3].
Naast het schrijven van biografisch werk is Alpita de Jong vertaalster en schrijvend medewerker voor verschillende letterkundige instellingen.
Bronnen voor dit artikel
[1] Monica Soeting, Trouw 10-06-2018 (recensie Joost Halbertsma 1789-1869)
[2] Gerben de Vries, De Moanne 12-02-2020 (recensie Joost Halbertsma 1789-1869)
[3] Sietske Poepjes, toespraak bij uitreiking Dr. Joost Halbertsmapriis
Belangrijkste publicaties
Vertalingen
2000: Under de minsken - njoggen ferhalen (uit het Italiaans)
Diversen
2000: Fries stamboek: 500 jaar proza uit Friesland (samenstelling)
2009: Knooppunt Halbertsma - Joast Hiddes Halbertsma (1789 - 1869) en andere Europese geleerden over het Fries en andere talen, over wetenschap en over de samenleving
2018: Joost Halbertsma 1789-1869 - Triomfen van een uitmiddelpuntig man (biografie)
2020: De predikant en de Boeddha (heruitgave van 1843)
Nominaties
2022: Dr. Joast Halbertsmapriis voor Joost Halbertsma 1789-1869 - Triomfen van een uitmiddelpuntig man
Prijzen
2022: Dr. Joast Halbertsmapriis voor Joost Halbertsma 1789-1869 - Triomfen van een uitmiddelpuntig man
Meer informatie
Eigen website
Jelle van der Meulen, Friese-literatuursite
Jan Auke Brink, FD 31-01-2020 (over De predikant en de Boeddha)
©Tresoar, 10-03-2022
